به همت حاج سید غلامرضا حسینی
قسمت چهارم سیرعملیات والفجرهشت
دلایل انتخاب منطقه فاو
راهبردعملی کشورپس ازفتح خرمشهراجرای یک عملیات کاملاموفقیت آمیز درخاک عراق برای رسیدن به اهداف معینی بود که بتواند سرنوشت نهایی جنگ راتعیین کند پس ازبررسی های فراوان مشخص شد درآن شرایط زمانی تنهامنطقه ای که امکان بکارگیری تمام استعدادهاوتوانای های قوای رزمی ایران علیه ضعف های دشمن برای رسیدن به یک هدف مهم درآن وجودداردفضای جغرافیای فاواست ازنظرنظامی نیزامکان برنامه ریزی وطرح ریزی یک عملیات موفق دراین سرزمین وجودداشت چهارنکته زیر ازدلایل عمده انتخاب منطقه مثلث فاوبرای عملیات اصلی آن زمان بود
- اول
حساسیت کم دشمن وغافلگیربودن منطقی نسبت به منطقه
اصولا جزیره آبادان ومنطقه فاودردوسوی اروندرود ازابتدای جنگ به عنوان یک جبهه فعال تلقی نمیشد رودخانه عریض اروندمانع مهمی برای طرح ریزان عملیات درهردوسوی جبهه درانتخاب این منطقه برای عملیات بود زیراعبورازاین رودخانه نیازبه امکانات وتجهیزات ویژه ای دارد لذاطرفین این منطقه راجبهه ای متروکه حساب میکردند ارتش بعثی عراق بادیدگاه کلاسیک خود تصورنمیکرد رزمندگان اسلام بتوانند ازمانع طبیعی اروندرود عبور ویک عملیات گسترده دراین منطقه اجراکنند
درتهاجم ارتش بعثی عراق به سرزمینهای خوزستان هیچ گاه قوای بعثی صدام نتوانستند ازاروند بگذرندیاروی آن پل بزنند حتی هنگامی که آبادان رابه محاصره درآوردندتمام تلاش آنهافقط برعبورازرودخانه کارون وتصرف آبادان ازطریق شمال شهرمتمرکزبود نه اروندرود چنانچه ارتش بعث عراق پل زدن برروی اروندرابرای خودممکن میدید میتوانست ازسمت جنوب نیزبه آبادان حمله کندواشغال آن راتسهیل سازد حتی هنگامی که رزمندگان اسلام درعملیات بیت المقدس خرمشهررامحاصره کردندارتش بعث عراق ازتدارک نیروهای خوددراین شهر ازراه اروندرودمایوس بود ونتوانست اقدام موثری دراین زمینه انجام دهد
بنابراین فرماندهان یگانهای ارتش بعث عراق حداکثراحتمال یک تک نفوذی یااجرای یک عملیات محدودرادراین منطقه میدادند آنها تصورمیکردند دراین صورت وپس ازاجرای یک عملیات محدودوتهاجم کم اهمیت وگرفتن یک سرپل کوچک دوباره رزمندگان اسلام به مواضع خودبرمیگردند
یکی ازاسنادبه دست آمده پس ازتصرف محل قرارگاه لشکر ۲۶ ارتش بعثی درجریان عملیات والفجرهشت نامه ای ازفرمانده تیپ ۱۱۱به فرمانده سپاه هفتم ارتش بعث عراق بود درآن نامه فرمانده تیپ درگزارش خودنوشته بود ۴۰۰ دستگاه لودر وبولدوزروکامیون ایرانی درحال اجرای فعالیتهای مهندسی درمیان نخلستانهای اطراف اروندرود هستند اوباذکرقرائن وشواهدی که ازمشاهده فعالیتهای گوناگون رزمندگان اسلام جمع بندی کرده بودنتیجه گرفته بودایرانی ها میخواهنددراروندرود عملیات کنند ولی فرمانده سپاه هفتم ارتش بعث عراق درجواب نوشته بود ایرانی ها میخواهندمارادرمنطقه آبادان وفاو فریب بدهند وشمابیخودترس دردل نیروعا نیندازمابهتر میدانیم که ایران کجا میخواهد عملیات کند
- دوم
کمی استعداد وضعف خطوط پدافندی ارتش بعث عراق
مسئولیت پدافندازمنطقه فاو برعهده لشکر۲۶پیاده عراق بود ارتش بعث عراق دراین منطقه استعدادی درحدودیک تیپ داشت آرایش دفاعی یگانهای ارتش بعث نسبت به دیگرخطوط دفاعی جبهه ها ازاستحکام وقدرت کافی برخوردارنبودزیرا دشمن اروندرودرایک مانع قوی وغیرقابل عبورتلقی میکردهمچنین امکان ایجاد استحکامات فراوان واحداث موانع مصنوعی گسترده درجلو خط مقدم عراق ودرکنارساحل اروندرودوجودنداشت البته باتوجه به نزدیکی سنگرهای دشمن به کناررودخانه اروند دشمن فاصله بین سنگرهای خودوآب اروندروددرشرایط جزرراباموانع مصنوعی همچون میلگردهای خورشیدی شکل وسیم خاردارها ومیادین مین پوشانده بودتاغواصان ورزمندگان اسلام نتوانند ازآنهابگذرندالبته این موانع نسبت به موانع موجوددردیگرخطوط جبهه ها خیلی عمیق تروگسترده ترارزیابی نمیشد زمین موردنظرنیزباتلاقی وبرای واحدهای رزمی نامساعدبودبنابراین ارتش بعث عراق عمده یگانهای پرتوان خودرادردیگرجبهه ها مستقر کرده واستعدادش رادراین منطقه درحدیک تیپ نگه داشته بود
- سوم
کم عمق بودن اهداف ونامناسب بودن زمین برای دفاع
سرزمین درنظرگرفته درعملیات والفجرهشت بین رودخانه اروند وخورعبدالله قرارداشت که به شکل مثلثی بودودرراس البیشه کمترین فاصله ودسمت دریاچه نمک بیشترین فاصله دسترسی رابرای یگانهای عمل کننده داشت وکم عمق بودن زمین منطقه فاو شرایطی راپدید آورده بود که دسترسی به اهداف نظامی آن درشب اول عملیات امکان پذیرمینمودمهم ترین هدف عملیات شهرفاوتصرف شود که ازخط دشمن حدودهزارمترفاصله داشت برای تصرف عمیق ترین اهداف نیازبه پیمودن بیش از ۵ تاحداکثر۱۰ کیلومترنبود بنابراین انتظارمیرفت تاپیش ازشروع پاتک های ارتش بعث عراق واقدامات موثردشمن بتوان آنهاراتامین وتاحدودی تثبیت کردنزدیکی عقبه های خودی نسبت به منطقه هدف نیزشرایطمناسبی برای پشتیبانی مستمر ازعملیات فراهم می آورد
وجودنخلستان ووضعیت باتلاقی زمین فاو شرایط رابرای جنگیدن قوای زرهی دشمن نامناسب وسخت میکردبااجرای عملیات والفجرهشت ارتش بعث عراق واداربه جنگیدن درسرزمینی میشد که تمایل به درگیرشدن درآن رانداشت انتخاب فصل زمستان برای این عملیات هم میتوانست ضعف های این زمین رابرای ارتش بعث عراق دوچندان کندوامکان مانورزرهی موثرراازقوای دشمن بگیردهمچنین خطوط دفاعی ارتش بعث عراق درمنطقه فاوعمق لازم رانداشت زیرا رده های مختلف پدافندی به دلیل شرایط نامطلوب زمین ووجود نخلستانها نهرها وباتلاقهای فراوان غیرممکن بود
- چهارم
وضعیت جغرافیایی منطقه فاوبه گونه ای بود که برای نیروهای تک کننده پس ازتصرف آن دوجناح امن به وجودمی آمدازیک طرف نیروهای خودی درساحل اروندرودحضورداشتند ازسوی دیگرپس ازتصرف منطقه عملیات خورعبدالله وخلیج فارس درکنارآنها قرارمی گرفت درچنین شرایطی امکان عملیات ارتش بعث عراق ازآن مسیرها وجناح هاعلیه رزمندگان اسلام بسیارضعیف بودبنابراین دفاع ازفاوفقط به یک جبهه محدود میشد که ازسمت بصره وجاده ام القصر بود لذاامکان سازماندهی آتش موثرتوپخانه دریک جبهه نسبتا محدودوجودداشت
باتوجه به اینکه عملیات درمنطقه فاووراس البیشه صورت میگرفت وتردد یگانهای ارتش بعث عراق برای رسیدن به فضای درگیری متکی برجاده های بصره فاو وام القصر فاوبوداین جاده ها تاحدودزیادی می توانست زیر آتش توپخانه دوربرد رزمندگان اسلام قرارگیردامکان طرح ریزی موثرترین آتش های توپخانه برای درگیری باواحدهای دشمن پیش ازرسیدن به منطقه پاتک وجودداشت به این منظور حسن شفیع زاده که فرمانده توپخانه سپاه پاسداران بود به همراه حبیب الله کریمی که فرماندهی گروه توپخانه ۶۳ خاتم الانبیاص وفرماندهی آتش یگانهای توپخانه دراین عملیات را برعهده داشت تمام استعدادتوپخانه سپاه پاسداران که ۱۷گردان میشد به علاوه ۱۵گردان توپخانه ازارتش رابرای اجرای آتش پرحجم درجزیره آبادان گسترش دادند
ادامه دارد ۰۰۰
